İslam dinin ibadetleri farzlar ve vacipler olarak zorunlu tutularak iki kategoride değerlendirilebilir. Mümin için ibadet etme zamanı buluğ yani ergenliğe girmesiyle başlar. Bu süreçte kişi artık helal, haram ve farz olan ibadetlere riayet etmek zorundadır. Buluğ çağına eren kimse ise efali mükellefin durumunda bulunmaktadır. Mükellefin yükümlülükleri anlamına gelmektedir. Buradan hareketle İslam dinin ibadetleri yerine mükellefin yükümlülükleri demek daha doğru olabilir.
Farz Olan İbadetler
İbadetler şekil itibari ile üç kısımda incelenir. Bunlar; beden ile yapılan ibadetler, mal ile yapılan ibadetler ve üçüncü olarak hem mal hem de beden ile yapılan ibadetler olarak sıralanır. Farz yani yapılması zorunlu olan ibadetler ise şu şekildedir;
- Kelime-i şahadet getirmek
- Namaz kılmak
- Oruç tutmak
- Zekât vermek
- Hac vazifesini yapmak
Görüldüğü üzere İslam dinin ibadetleri olarak kabul edilen beş şartı bulunmaktadır. Bu ibadetleri yapmaya gücü yeten herkes yükümlü ve sorumludur. Beden ile yapılacak ibadetlerde yerine getiremeyen için zorluk yoktur. Zira mal ile olan ibadetlerde de öyledir. Detaylı bilgi için İslam fıkhından faydalanılabilir.
Farz olan ibadetler de kendi içerisinde sünnet ve farz ibadetler olarak ayrılmaktadır. Sünnet olan ibadetlerin yapılması zorunlu değildir fakat peygamber efendimize (s.a.v) olan sevgi ve muhabbetten ötürü yapmak kişinin takvasını arttırır.
Vacip Olan İbadetler
Vacip yapılması gereken fakat yapılmadığında kişinin imanı için herhangi bir sorun oluşturmayan ibadetlerdir. Farz ibadetler kadar kesin ve emredici değildir. Âlimlerin farklı görüşleri sonucunda ortaya çıkmıştır. Başlıca vacip olan ibadetler şu şekildedir;
- Bayram namazları
- Vitr namazları
- Kurban kesmek.
İslam dinin ibadetleri arasında yer alan vacip olan ibadetler, amelde mezheplere göre farklılık gösterebilir. Vacip olan bir ibadeti inkâr etmek veya yerine getirmemek kişiyi dinden çıkarmaz. Farz ibadetlerinin yerine getirilmemesi veya inkâr edilmesi kişiyi dinden çıkarıp, imanından ettiği görüşü hâkimdir. Burada kişinin farz ibadetini neden yerine getirmediğinin önce üzerinde durulur. Eğer tembellikten dolayı getirmiyorsa fasık olduğu söylenir. İnkâr ettiğinden dolayı yerine getirmiyorsa kâfir olduğu söylenir. Vacip ibadetleri bu kadar kesin değildir.
Tevhid ve Vahdet
Ramazan
Çocuk
Namaz
İslamiyette Demokrasi Kavramı
İlk Halife Kimdir
Hadislerde Geçen Kıyamet Alametleri
Nasıl oruç niyeti edilir? Oruçta niyet ne vakit edilir?